Dawne Zawiercie w fotografiach i opowiadaniach

Rok 1857

Doniesienia. Kopalnia wapna czystoskalistego i w robotach dającego się bardzo korzystnie uĹźyć, jest zaraz do wydzierĹźawienia we wsi Rudniki, o 3,5 wiorst drogi od stacji Kolei Ĺťelaznej Zawiercie oddalonej; o co wprost z dziedzicem dóbr na miejscu moĹźna się ułoĹźyć, a gatunek wapna na próbę w Warszawie złoĹźony, widzieć go moĹźna przy ulicy Nowolipie pod nr 217, niedaleko Budnika, gdzie mający chęć do dzierĹźawy tej kopalni poweĹşmie bliĹźszą informację; Ignacy StróĹź wskaĹźe osobę.
Kurier Warszawski nr 125, 4.(16.)05.1857 r.

Rok 1859

Zarząd Okręgu Pocztowego Królestwa Polskiego podaje do powszechnej wiadomości, Ĺźe na trakcie pomiędzy stacjami pocztowymi w Ĺťarnowcu i Wolbromiu, obok istniejącego dotychczas biegu poczty wózkowej dwa razy w tygodniu, zaprowadzony został odwóz takiejĹźe poczty trzeci raz w tygodniu; oprócz tego wprost pomiędzy Ĺťarnowcem i Pilicą urządzonym został bieg poczty wózkowej dwa razy w tygodniu z zastosowaniem do poczt kursujących pomiędzy Miechowem i Zawierciem, leżącym na Kolei Ĺťelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej.
Z upoważnienia naczelnika okręgu radca zarządu Grzecznarowski
Naczelnik Sekcji, A. Adamski
Gazeta Warszawska nr 131, 6.(18.)05.1859 r.

Rok 1882

W Zawierciu nastąpiło dnia 23 kwietnia poświęcenie i otwarcie nowego szpitala wzniesionego z funduszu ofiarowanego przez p. Ginsberga. Gmach szpitalny, na 38 etatowych łóĹźek, zbudowany jest według najnowszych ulepszeń. Poczyniono juĹź starania, aby przy nowym tym zakładzie dobroczynnym osadzić szarytki.
Gazeta Warszawska nr 102, 27.04.(9.05.)1882 r.

Rok 1888

Ogólne zebranie Towarzystwa Akcyjnego „Zawiercie”. W dniu 5 bieżącego miesiąca o godzinie 2 po południu, pod przewodnictwem Karola hr. Zamoyskiego, odbyło się posiedzenie ogólnego zebrania akcjonariuszów towarzystwa akcyjnego tkalni i blicharni pod firmą „Zawiercie”. Ze sprawozdania złoĹźonego na tym zebraniu dowiadujemy się, Ĺźe kapitał zakładowy Towarzystwa wynosi 2 250 000 rub., kapitał zasobowy obecnie doszedł juĹź do 446 rub. 68 kop., fundusze rezerwowane na amortyzację i renowację wynoszą 1 358 840 rub. 45 kop., specjalna zaś rezerwa 76 000 rub. Z wykazanej w sprawozdaniu dywidendy za rok 1887, wynoszącej 12%, zebranie postanowiło wypłacić akcjonariuszom, resztę zaś zatrzymać na rezerwę specjalną. Towarzystwo obecnie ma rozwinąć swą działalność i w tym celu wypuszczone być mają obligacje na 1 125 000 rub. oraz uskuteczniona będzie emisja nowych akcji w takiejĹźe ilości. Na sobotnim posiedzeniu odbyły się teĹź wybory na miejsce członków wychodzących z zarządu oraz całego składu komisji rewizyjnej. Wszyscy członkowie ponownie wybrani zostali. Mianowicie powołano do ponownego pełnienia obowiązków prezesa zarządu Karola hr. Zamoyskiego, na członka zarządu p. Adolfa Ginsberga. Na członków komisji rewizyjnej: pp. Jana Zielińskiego, Jana Kręckiego i Juliusza Ginsberga. Dodać tu moĹźe nie zawadzi, Ĺźe zakłady w Zawierciu prowadzone są wzorowo i ze szczególną starannością o los robotników w nich zajętych. Towarzystwo własnym kosztem utrzymuje szpital, szkoły, ochronę, zaprowadziło kasę przezorności i pomocy, straĹź ogniową itp.
Gazeta Warszawska nr 121, 7.05.1888 r.

Rok 1909

OĹźywienie w ruchu budowlanym. Ruch budowlany oĹźywiać się zaczyna na prowincji. W Zawierciu zapanowała, jak donosi „Kurier Zagłębiowski”, wprost gorączka budowlana. Przedsiębiorcy przystąpili do budowy od razu kilkudziesięciu domów, wskutek czego ceny na materiały budowlane poszły znacznie w górę.
Głos Warszawski nr 146, 29.05.1909 r.

Rok 1916

Trąba powietrzna. „Gazeta Polska” donosi: między Zawierciem a Ogrodzieńcem dnia 5 bm. przeszła o godzinie 3 po południu tak straszna trąba powietrzna, Ĺźe zburzyła 5 domów mieszkalnych i 2 stodoły. Na szczęście w domach nie było podówczas ludzi. „Trąba” przeszła podczas zupełnie pogodnego nieba.
Postęp nr 121, 27.05. 1916 r.

Rok 1926

Demonstracje komunistyczne w Zagłębiu. (…) Próba rozruchów komunistycznych odbyła się w GrodĹşcu, na Kazimierzu, w Dąbrowie na Florze, w Miłowicach i na „Saturnie”. Lepiej się powiodło komunistom w Zawierciu, gdzie zatrzymano prace w większości fabryk. Sformowano teĹź tu pochód, z którym się połączył drugi z Ogrodzieńca. PoniewaĹź policja nie puściła pochodu na dworzec, przeto zebrał on się na rynku. „Tu – jak pisze „Iskra” – przygodni mówcy wygłosili przemówienia, w trakcie których wznoszono najróĹźnorodniejsze okrzyki na cześć Rosji sowieckiej i inne antypaństwowe hasła [oraz] równie dziwnie w tym nastroju brzmiące okrzyki na część marszałka Piłsudskiego”.
Lech. Gazeta Gnieźnieńska nr 117, 22.05.1926 r.

Rok 1927

Strajk w Zagłębiu Dąbrowskim. (…) Istotnie dziś rano wybuchł w Zagłębiu Dąbrowskim, a więc w Sosnowcu, Zawierciu, Dąbrowie Górniczej i Częstochowie strajk wszystkich robotników zajętych w hutach i walcowniach, z wyjątkiem huty Huldczyńskiego w Sosnowcu, która pracuje. Strajkuje ogółem 10-12 000 robotników metalowych. Panuje przekonanie, Ĺźe strajk będzie szybko zlikwidowany.
Goniec Wielkopolski nr 119, 25.05.1927 r.

Rok 1933

Dom Rezerwisty w Zawierciu. W Zawierciu odbyta się podniosła uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego Domu Rezerwisty im. kpt. Żwirki i inż. Wigury.
Nowiny Codzienne nr 141, 11.05.1933 r.

O zakłócenie manifestacji ku czci p. prezydenta. Sędzia śledczy w Zawierciu prowadzi dochodzenie w sprawie zakłócenia manifestacji ku czci prezydenta, urządzonej po jego wyborze na terenie gminy Poręba. W czasie manifestacji, gdy wznoszono okrzyki na cześć prezydenta, kilka osób krzyknęło: „Niech Ĺźyją więźniowie brzescy!”. Jednego ze sprawców zakłócenia manifestacji, niejakiego Kazimierza Wątora, zdołano zatrzymać. Został on pociągnięty do odpowiedzialności karnej.
Nowiny Codzienne nr 151, 20.05.1933 r.

Rok 1935

ZapowiedĹş. Podaje się do ogólnej wiadomości, Ĺźe 1) nieĹźonaty Czesław Jan Bulski, ślusarz, zamieszkały w Gdyni przy ulicy Morskiej nr 15, przedtem w Zawierciu, syn Stanisława Bulskiego, robotnika, i jego Ĺźony Aleksandry z domu Zytkowskiej, zamieszkałych w Zawierciu; 2) niezamężna Balbina Bojda, bez zawodu, zamieszkała w Gdyni przy ulicy Morskiej 15, przedtem w Zawiercia, córka Jana Bojdy, robotnika zmarłego i zamieszkałego w Zawierciu i jego Ĺźony Baliny z domu Strzeleckiej, zamieszkałej w Zawierciu – chcą zawrzeć związek małżeński. Obwieszczenie zapowiedzi nastąpi w Gdyni i w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” w Krakowie.
Gdynia, dnia 17 maja 1931 roku. Urzędnik stanu cywilnego Reinhardt.
Ilustrowany Kurier Codzienny nr 139, 21.04.1935 r.

Rok 1936

Zawiercie. Ĺťydzi pobili Polaka. W godzinach popołudniowych przechodzącego ul. Górnośląską pana Stanisława Paulewicza zaczepiło kilku Ĺťydów, m.in. Abram i Józef Dancygierowie, oraz Rachela Haberman (wszyscy zamieszkali przy ul. Górnośląskiej 19), i po wciągnięciu go do jednej z bram dotkliwie go pobili. W pobiciu bezbronnego Polaka brała udział falanga Ĺźydowska. Dzięki energicznej postawie kilku przechodniów Polaków, których wydobywające się z poza bramy krzyki zaintrygowały i którzy przyszli w porę z sukursem ofierze Ĺźydowskich udręczeń, oraz dzięki policji, która na czas zajście zlikwidowała, p. Paulewicz wyszedł z ręki rozwydrzonych Ĺťydów bez większych obraĹźeń cielesnych.
Warszawski Dziennik Narodowy 22.05.1936 r.

Informacje wyszukał i przygotował Jerzy A. Maciążek

Dokonano poprawek pisowni według obecnych wzorców, zostawiając bez zmian tylko ciekawe archaizmy, np. „zawiercki” zamiast „zawierciański”.

Poprzednią część wydarzeń z maja można przeczytać pod tym adresem: www.dawne-zawiercie.pl/maj